دوربین حرارتی یا همان ترموویژن، ابزاری پیشرفته است که با استفاده از امواج مادون قرمز، تصاویری از توزیع دما بر روی سطوح مختلف ایجاد می‌کند. کاربردهای دوربین حرارتی بسیار گسترده می باشد به نحوی که اگرچه این تکنولوژی ابتدا تنها برای کاربردهای نظامی و صنعتی توسعه داده شده بود، امروزه در زمینه‌های مختلفی از جمله پزشکی، ساخت و ساز و حتی گنج‌یابی نیز کاربرد دارد. در این مقاله، به بررسی کاربردهای ترموویژن در گنج‌یابی و نحوه استفاده از این ابزار برای کشف گنج‌های پنهان می‌پردازیم.

اصول کارکرد دوربین حرارتی

دوربین‌های حرارتی یا همان ترموویژن با استفاده از امواج مادون قرمز، تصاویری تولید می‌کنند که بر اساس تفاوت‌های دمایی در یک سطح مشخص، رنگ‌های مختلفی را نشان می‌دهند. این امواج توسط حسگرهای حرارتی داخل دوربین دریافت می‌شوند و سپس به تصاویر قابل فهم تبدیل می‌شوند. این تصاویر می‌توانند اختلافات کوچک دما را نشان دهند که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند.

دوربین حرارتی در گنج‌یابی

استفاده از ترموویژن در گنج‌یابی به دلیل توانایی این ابزار در تشخیص تفاوت‌های دمایی در زمین و زیرسطوح، بسیار مفید است. وقتی که یک شیء فلزی یا غیر فلزی در زیر سطح زمین دفن شده باشد، این اشیاء ممکن است دماهای مختلفی نسبت به خاک اطراف داشته باشند. به عنوان مثال، فلزات معمولاً حرارت را بهتر از خاک اطراف خود منتقل می‌کنند، بنابراین می‌توانند تفاوت‌های دمایی کوچکی ایجاد کنند که با دوربین‌های حرارتی قابل تشخیص است.لذا خرید دوربین حرارتی برای  گنج یابی می تواند مفید باشد، اما کارایی و کاربرد آن به موقعیت و شرایط بستگی دارد. در اینجا یک نمای کلی از چگونگی کاربرد ترموویژن در این زمینه آورده شده است:

تشخیص اختلالات زمین

دوربین های حرارتی می توانند مناطقی را شناسایی کنند که خواص حرارتی خاک به دلیل حفاری یا اختلالات، دستخوش تغییر شده است. اگر گنجی اخیرا دفن شده باشد، خاک آشفته، ممکن است گرمایی متفاوت از زمین اطراف داشته باشد.

مکان یابی اجسام فلزی

در حالی که ترموویژن حرارتی مستقیماً فلزات را تشخیص نمی دهد، اجسام فلزی مدفون بزرگ می توانند بر دمای خاک بالای آنها تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، فلزات ممکن است گرما را به طور متفاوتی هدایت کنند و باعث ایجاد ناهنجاری ها و عدم توزیع یکنواخت دما در خاک شوند که این ناهنجاری با دوربین حرارتی قابل تشخیص است.

شناخت سازه های تاریخی

دوربین‌های حرارتی می‌توانند به مکان‌یابی سازه‌های پنهان یا مدفون مانند دیوارها، تونل‌ها یا پایه‌هایی که می‌توانند با گنجینه‌ها مرتبط باشند، کمک کنند. تفاوت در مواد و تراکم خاک اغلب تضادهای حرارتی قابل مشاهده در طیف حرارتی ایجاد می کند.

کاوش در غارها و تونل ها

در محیط‌های زیرزمینی، ترموویژن می‌تواند تغییرات دمای سطح را نشان دهد، که این امر می تواند به طور بالقوه نشان‌ دهنده ی گذرگاه‌ها یا حفره‌هایی باشد که ممکن است گنج‌ها درآن‌ها پنهان شده باشند.

اسکن سطح پس از تغییرات آب و هوا

پس از بارش باران یا تابش نور خورشید، نواحی دارای اجسام مدفون ممکن است با سرعت های متفاوتی نسبت به محیط اطراف خود گرم یا سرد شوند و بنابراین از طریق دوربین حرارتی قابل تشخیص باشند.

مراحل استفاده از دوربین حرارتی در گنج‌یابی

در این بخش از مقاله مراحل و چگونگی استفاده از دوربین حرارتی در گنج یابی را بیان می کنیم،این مراحل به شرح زیر می باشند:

انتخاب تجهیزات مناسب

برای شروع فرآیند گنج‌یابی با استفاده از ترموویژن، انتخاب تجهیزات مناسب بسیار مهم است. دوربین‌های حرارتی مورد استفاده در این امر باید دارای دقت بالا و قابلیت تشخیص تفاوت‌های کوچک دمایی باشند، همچنین، داشتن قابلیت‌های ضبط تصاویر و ذخیره داده‌ها می‌تواند به تحلیل بهتر و دقیق‌تر کمک کند.لذا بهتر است، پیش از انتخاب دوربین حرارتی مورد نظر خود در مورد انواع ترموویژن با دقت ها و ساختار و ویژگیهای متفاوت بیشتر تحقیق کنید.

شناسایی منطقه هدف

ابتدا باید منطقه‌ای را که احتمال وجود گنج در آن وجود دارد، شناسایی کنید. این منطقه می‌تواند بر اساس تاریخچه محلی، نقشه‌های قدیمی یا اطلاعات مردمی مشخص شود.

انجام اسکن حرارتی

پس از شناسایی منطقه هدف، می‌توانید با استفاده از دوربین حرارتی شروع به اسکن منطقه کنید. در طول اسکن، به دنبال نقاطی با تفاوت دمایی غیرعادی باشید. این نقاط ممکن است نشانه‌هایی از وجود اشیاء دفن شده باشند.

تحلیل داده‌ها

تصاویر و داده‌های جمع‌آوری شده باید با دقت تحلیل شوند. این تحلیل می‌تواند شامل بررسی تصاویر حرارتی به دنبال الگوهای خاص، تفاوت‌های دمایی و یا نشانه‌های دیگر از وجود اشیاء دفن شده باشد.

حفاری و بررسی فیزیکی

اگر در طول اسکن حرارتی نقاطی با تفاوت دمایی غیرعادی شناسایی شدند، می‌توان به حفاری و بررسی فیزیکی این نقاط پرداخت. این مرحله نیازمند دقت و احتیاط است، زیرا ممکن است اشیاء ارزشمندی در زیر سطح دفن شده باشند.

مزایای استفاده از دوربین حرارتی در گنج‌یابی

غیر تهاجمی بودن: استفاده از دوربین‌های حرارتی نیازی به حفاری و تخریب سطح زمین ندارد، که این امر می‌تواند از خسارت به محیط زیست جلوگیری کند.

دقت بالا: توانایی تشخیص تفاوت‌های کوچک دمایی به کشف دقیق‌تر و سریع‌تر اشیاء دفن شده کمک می‌کند.

کارایی در شرایط مختلف: دوربین‌های حرارتی می‌توانند در شرایط نوری مختلف و حتی در تاریکی شب نیز به خوبی کار کنند.

کاربرد چندگانه: این ابزارها می‌توانند علاوه بر گنج‌یابی، در بسیاری از کاربردهای دیگر مانند شناسایی نشتی‌ها، بررسی وضعیت ساختمانی و حتی کاربردهای پزشکی مفید باشند.

چالش‌ها و محدودیت‌های استفاده از دوربین حرارتی در گنج یابی

ترموویژن ها در عین حالی که کاربردهای متعددی در گنج یابی دارند، همچنین محدودیت هایی در این زمینه نیز دارند که در فرآیند گنج یابی یا جستجوی فلزات گران قیمت باید آنها را در نظر داشت، از جمله این محدودیتها میتوان موارد زیر را نام برد:

عمق خاک: تصویربرداری حرارتی فقط برای اجسام نسبتا کم عمق موثر است زیرا به تفاوت دمای سطح متکی است.

تشخیص مواد: مستقیماً موادی مانند طلا، نقره یا سنگ‌های قیمتی را شناسایی نمی‌کنند بلکه تغییرات دمایی ناشی از اجسام مدفون یا اختلالات زمین را شناسایی می کنند.

عوامل محیطی: آب و هوا، پوشش گیاهی و شرایط زمین می توانند بر نتایج تأثیر بگذارند و ممکن است به نتایج مثبت کاذب منجر شوند. علاوه بر این، وجود موانع زیرسطحی مانند سنگ‌ها و ریشه‌های درختان می‌تواند دقت اسکن حرارتی را کاهش دهد.

در آخر باید به این نکته نیز توجه کنیم که  نیاز به تحلیل دقیق تصاویر و داده‌های حرارتی می‌تواند زمان‌بر و پیچیده باشد.

نتیجه‌گیری

ترموویژن یا دوربین‌های حرارتی ابزاری پیشرفته و مؤثر برای کشف گنج‌های پنهان هستند. این تکنولوژی با استفاده از توانایی تشخیص تفاوت‌های دمایی در زمین و زیرسطوح، می‌تواند به گنج‌یابان کمک کند تا با دقت و کارایی بالا، اشیاء ارزشمندی را که در زیر خاک دفن شده‌اند، کشف کنند. با این حال، استفاده مؤثر از این تکنولوژی نیازمند انتخاب تجهیزات مناسب، تحلیل دقیق داده‌ها و احتیاط در فرآیند حفاری است. در نهایت، ترموویژن ابزاری است که با ترکیب دقت و کارایی، به کشف رازهای پنهان زمین کمک می‌کند و می‌تواند در گنج‌یابی و بسیاری از کاربردهای دیگر بسیار مفید باشد.