بی‌متال - رله حرارتی
بی‌متال‌ها و ماموریت حفاظت از موتورها در برابر اضافه بار
الکتروموتورها از اجزای اصلی محیط‌های صنعتی محسوب می‌شوند. عملیات کنترل و نگهداری از موتورها یک چالش بزرگ برای مهندسان در صنایع مختلف به شمار می‌آید. مشکلات الکتریکی و مکانیکی هر دو از جمله عوامل خرابی موتورها و توقف خطوط تولید هستند که از نظر اثرگذاری بر یکدیگر دارای اثر متقابل هستند. اضافه بارهای عملیاتی از جمله نوسانات و اختلالات الکتریکی‌ای هستند که می‌توانند موجب بروز آسیب‌های مکانیکی (خطای بیرینگ، خطای میله روتور، خطای سیم پیچ استاتور، خطای کوپلینگ شفت، فرسودگی یاتاقان‌ها و…) در موتورها شوند.
الکتروموتورها برای راه‌اندازی، به جریانی معادل 6 برابر جریان نامی خود نیاز دارند. اگر مدار قادر به تحمل و عبور جریان اضافه برای مدت کوتاهی نباشد، با هر بار راه‌اندازی، موتور از مدار خارج می‌شود. فیوزها و کلیدهای حفاظتی قادر به تحمل این جریان نیستند. در این وضعیت به دلیل جریان‌کشی بیش از حد موتور و گشتاور ناکافی، به تدریج دمای موتور افزایش پیدا کرده و داغ‌شدن آن موجب آسیب‌های مکانیکی به یاتاقان‌ها، سیم‌پیچ ها و بقیه اجزا م شود. رله‌های اضافه بار تجهیزات حفاظتی هستند که به اضافه بارهای موقت در زمان راه‌اندازی موتورها، بدون آنکه مدار قطع شود اجازه عبور می‌دهند.
بی‌متال چیست؟
بی‌متال یا رله اضافه بار، یک نوع رله حرارتی است که برای قطع اتوماتیک مدار در زمان اضافه بار (افزایش درجه حرارت موتور) بصورت سری و با اتصال به کنتاکتور، از موتور در برابر صدمات الکتریکی و مکانیکی محفاظت می‌کند. همان‌گونه که از نام آن پیداست (Bi در انگلیسی به معنای دو است)، مکانیزم عملکردی بی‌متال بر پایه دوفلز ناهمجنس با ضریب انبساط طولی متفاوت بنا شده است. عبور جریان اضافه و گرم‌شدن دوفلز، موجب تغییر حالت و خم‌شدن فلز دارای ضریب انبساط بیشتر به سمت فلز با ضریب انبساط کمتر شده که اتصال دوفلز به یکدیگر را به همراه دارد. به محض وقوع اتصال، بی‌متال دستور قطع مدار (جداسازی موتور از منبع تغذیه) را به کنتاکتور ارسال می‌کند. لازم است جریان رله حرارتی با جریان نامی موتور برابر باشد. بی‌متال قادر است بدون تریپ‌کردن در برابر جریان راه‌اندازی موتورها مقاومت کند.
موارد کاربرد بی‌متال
- کنترل جریان پمپ‌ها، کمپرسورها، میکسرها، نوار نقاله، آسانسورها و…
- صنایع تولید لوازم خانگی (کنترل جریان گرما در لوازم برقی منزل و آشپزخانه)
- پشتیباتی از مدارهای الکتریکی هواپیما
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- صنایع خودروسازی (برق خودورهای سبک و سنگین)
- سیستم‌های گرمایشی-سرمایشی و تهویه هوا
- به عنوان تجهیزات بکاپ ترموستات‌ها، دماسنج‌ها و کرنومترها
نکات مهم در زمان انتخاب و خرید بی‌متال
* کلاس قطع و تریپ‌بندی
* رنج جریان نامی و ولتاژ کاری
* عملکرد دستی یا خودکار
* میزان حساسیت یا جریان قطع خودکار
* میزان مقاومت در برابر گرما، حرارت، شوک و لرزش
برندها و شرکت‌های سازنده
دورمن اسمیت انگلستان برندی با بیش از 130 سال تجربه در زمینه طراحی و تولید تجهیزات تابلو برق صنعتی، از جمله شرکت‌های متخصص در حوزه طراحی و ساخت کلیدهای حفاظتی است. محصولات تولیدی این شرکت در پروژه های برج العرب امارات، هتل داسیت تانی امارات، ورزشگاه لوسیل اسپرت قطر، مسجد سلطان قابوس عمان، خانه ی اپراسلطنتی مسقط عمان، برج دروازه پایتخت امارات و مرکز تجاری دبی مورد استفاده قرار گرفته است.
